مقایسه بازده و ترکیبهای اسانس دو گونه مرزه Satureja hortensis L. و Satureja rechingeri Jamzad با استفاده ازروش تقطیر و استخراج با سیال فوق بحرانی

جنس مرزه Satureja  از خانواده نعناعیان می‌باشد  و گونه‌های زیادی از آن در سرتاسر جهان پراکنده‌اند. این جنس در ایران 15 گونه دارد که 9 عدد  از آنها انحصاری هستند. اسانس گونه‌های مختلف مرزه به دلیل دارا بودن کارواکرول از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر روش اسانس‌گیری بر میزان کارواکرول و در نتیجه کیفیت اسانس مرزه، اسانس دو گونه از این جنس به نامهای Satureja hortensis L. و Satureja rechingeri Jamzadبه روش استخراج با روش سیال فوق بحرانی*(دی اکسید کربن) وروش تقطیر با آب مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند.اندامهای هوایی گیاه S. hortensis در زمان گلدهی کامل از ایستگاه تحقیقات البرز کرج و گیاه S. rechingeri از رویشگاه طبیعی خود در استان ایلام جمع آوری گردیدند و پس از خشک شدن در سایه و دمای محیط ابتدا به روش تقطیر با آب اسانس گیری شدند. بعد با روش سیال فوق بحرانی به دو صورت (با و بدون استفاده از اصلاحگر) از هر دو گیاه اسانس تهیه شد. اسانسهای حاصل با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS)  مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفتند. در اسانس  S. hortensis حاصل از تقطیر 17 ترکیب شناسایی شد که عمده ترین ترکیبها کارواکرول (48.1%) و گاما ترپینن (38.4%) بودند. در اسانسهای حاصل از استخراج با سیال فوق بحرانی 9 ترکیب شناسایی شد که میزان کارواکرول آنها (%63.4-%57.1) نسبت به اسانس حاصل از تقطیر افزایش و گاما ترپینن (%32.8-%27) کاهش یافته بود. در اسانس S. rechingeri  حاصل از تقطیر 20 ترکیب شناسایی شد که کارواکرول (86.6%) تنها ترکیب عمده بود. در اسانسهای حاصل از استخراج با سیال فوق بحرانی از این گونه 6 ترکیب شناسایی شد که درصد کارواکرول (%95.6-%95) در آنها افزایش نشان داد.